Σας λείπει το όραμα, κύριε Παγουλάτε!

Μου έγραψε με χαριτωμένη αυθάδεια μια παλιά μου φοιτήτρια στο facebook: «κύριε Παγουλάτε, είστε πολύ έξυπνος καθηγητής αλλά σας λείπει το όραμα».

Με παρακίνησε να σκεφτώ. Μήπως έχει δίκιο; Μήπως είμαι υπερβολικά προσηλωμένος στα πραγματικά δεδομένα και στους αριθμούς; Μήπως στην προσπάθεια να κατανοήσω το ακριβές τοπίο έχω χάσει τον ορίζοντα;

Ο Βαρουφάκης είχε όραμα. Ήθελε να καταργήσει το austerity, τη λιτότητα, τα υφεσιακά μέτρα. Στο όνομα του οράματος διαπραγματεύτηκε 5 μήνες εκπροσωπώντας τη χώρα. Την έφερε σε θέση σύγκρουσης με τους πάντες, την απομόνωσε, την εξευτέλισε. Παρέλαβε πρόβλεψη ανάπτυξης 2,5% και το κατέβασε στο 0. Στο τέλος έσπρωξε την κυβέρνησή του και μαζί τη χώρα σε ένα άλμα στο κενό, υπέγραψε το κλείσιμο των τραπεζών και τα capital controls (ρίχνοντας αναίσχυντα την ευθύνη στους Ευρωπαίους ενώ ήξερε από την αρχή τους κανόνες του παιχνιδιού). Και τώρα οδηγεί σε μια χαμένη χρονιά, σε πτώχευση των τραπεζών, κατεστραμμένες επιχειρήσεις, μια οικονομία σε παράλυση, την ανεργία στον ανήφορο, την Ελλάδα στην τροχιά του Grexit και της ανθρωπιστικής καταστροφής. Το όραμα του Βαρουφάκη να νικήσει τα υφεσιακά μέτρα έσυρε μια εξαντλημένη χώρα που το 2014 είχε μόλις αρχίσει να ανακάμπτει, στη βαθύτερη ύφεση και την καταστροφή.

Ο Τσίπρας είχε όραμα. Ήθελε να φέρει την πρώτη αριστερή κυβέρνηση στη χώρα, και να την κρατήσει στην εξουσία. Γι’ αυτό έκανε κολεγιά με ένα δεξιό εθνικολαϊκιστικό κόμμα, γι’ αυτό άφηνε τη Ζωή να κάνει γλυκά μάτια στους νεοναζί στη Βουλή, γιατί ήξερε ότι θα χρειαζόταν την ψήφο τους σε ένα δημοψήφισμα. Για το όραμά του ο Τσίπρας, όταν ήρθε στο κρίσιμο δίλημμα να συγκρουστεί με το κόμμα του ή να παίξει στα ζάρια τη χώρα, επέλεξε να κρατήσει το κόμμα και να θυσιάσει τη χώρα. Οδηγώντας μας χρεοκοπημένους στο κενό, να πρέπει να πάρουμε σε 5 μέρες την πιο κρίσιμη υπαρξιακή απόφαση των τελευταίων 35 ετών, απαντώντας σε ένα κάλπικο, ψευδεπίγραφο, δόλιο δημοψήφισμα.

Ο Λαφαζάνης, ο Λαπαβίτσας κι οι άλλοι νεοκομμουνιστές του ΣΥΡΙΖΑ, έχουν όραμα. Θέλουν να εφαρμόσουν το πρώτο πείραμα σοσιαλιστικού μετασχηματισμού στην ανεπτυγμένη Ευρώπη, να οδηγήσουν την Ελλάδα στην πλήρη ρήξη, εκτός ευρώ και εκτός ΕΕ. Εκεί θα μπορέσουν να εθνικοποιήσουν την οικονομία, και να μας μετατρέψουν σε μια μεταμοντέρνα Αλβανία, με οικονομική αυτάρκεια και υπαρκτό σοσιαλισμό που θα εξασφαλίζει την ίση διανομή της φτώχειας.

Οι αριστερίστικες συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ έχουν όραμα. Θέλουν την ελληνική κοινωνία να εκραγεί, τον όποιο καπιταλισμό της να διαλυθεί, τα μεσαία της στρώματα να εξαθλιωθούν, τις στρατιές οργισμένων ανέργων και αγριεμένων φοιτητών να πολλαπλασιαστούν, ώστε η Ελλάδα να ανάψει τη φλόγα, να παραγάγει την κρίσιμη μάζα που θα εξαγάγει την επανάσταση στην υπόλοιπη Ευρώπη και στον κόσμο.

Οι ΑΝΕΛ έχουν ίσως κι εκείνοι το δικό τους όραμα, που τροφοδοτείται από μια νηπιακή ανάγνωση της εθνικής ιστορίας. Θέλουν το έθνος να «αντισταθεί», να πάρει το αίμα του πίσω, να γίνει Κούγκι. Βλέπουν στους «Ευρωπαίους» τον υπεροπτικό αντίπαλο, του οποίου τις ορθολογικές αξίες δεν καταλαβαίνουν, γιατί αισθάνονται ταυτισμένοι με τον φωνακλά, κομπλεξικό, θυμωμένο, και μονίμως «αδικημένο» Βαλκάνιο.

Οι Χρυσαυγίτες έχουν όραμα. Να διαρρήξουν κάθε δεσμό με την φιλελεύθερη δημοκρατική Ευρώπη. Ονειρεύονται ένα φυλετικά καθαρό εθνικοσοσιαλιστικό κράτος, με τους ιδεολογικούς τους αντιπάλους στις κρεμάλες, μετανάστες και μειονότητες στη θάλασσα. Το όραμά τους εξυπηρετείται από το ΟΧΙ στο δημοψήφισμα.

Όλοι αυτοί έχουν όραμα.

Ε, λοιπόν, έχουμε κι εμείς το δικό μας όραμα. Μια ανοιχτή κοινωνία είναι το όραμά μας, τόσο ανοιχτή που περιλαμβάνει και τους εχθρούς της. Μια ευρωπαϊκή δημοκρατική Ελλάδα, που δεν μπορεί να είναι δημοκρατική αν δεν είναι ευρωπαϊκή. Γιατί μόνο χάρη στην Ευρώπη φτιάξαμε την πληρέστερη δημοκρατία που είχαμε ποτέ τα τελευταία 35 χρόνια.

Μια κοινωνία που θα επιτρέπει στον καθένα να έχει τα δικά του όνειρα και τις δικές του απόψεις, χωρίς να κατηγορείται ως Δούρειος ίππος των δανειστών, ως Πέμπτη Φάλαγγα και εσωτερικός εχθρός, για τον οποίο θα επιληφθούν οι ένοπλες δυνάμεις του κ. Καμμένου.

Μια κοινωνία ευκαιριών και αλληλεγγύης, μέρος της ευρωπαϊκής κοινωνικής οικονομίας της αγοράς. Που θα στηρίζεται στον ιδιωτικό τομέα και την αγορά του ευρώ για να παράγει ανάπτυξη και δουλειές. Με κοινωνικές δομές, προγράμματα για τους ανέργους, με ΕΣΠΑ, κοινοτική αλληλεγγύη και πολιτικές προστασίας των αδυνάμων, που υπάρχουν στην Ελλάδα με τη στήριξη της Ευρώπης. Γιατί η λιτότητα κάποτε τελειώνει, και μετά περνάς στην ανάπτυξη. Αλλά η μαύρη τρύπα του failed state, έξω από το ευρώ και την Ευρώπη, είναι ένα εφιάλτης χωρίς τέλος.

Επιλέγουμε τις παρέες μας. Από τον Μαδούρο προτιμάμε τους Ευρωπαίους εταίρους, κι ας είναι ενίοτε στενοκέφαλοι και εμμονικοί. Αυτό είναι το ισχυρό κλαμπ στο οποίο θέλουμε να παραμείνουμε μέλη. Για να μην έρχεται η Τουρκία να μας προσφέρει ελεημοσύνη, για να μην τρέχουμε ικέτες στην αυλή του Πούτιν, προσφέροντας την Ελλάδα προτεκτοράτο για λίγο φτηνό φυσικό αέριο.

Με αυτούς τους Ευρωπαίους ισότιμα σχετιζόμαστε, με αυτούς συμπορευτήκαμε 35 χρόνια, αυτοί είναι η πολιτική οικογένειά μας. Στη μακρά ιστορία μας της φτώχειας, των εμφυλίων, των αυταρχισμών, η ανεπτυγμένη, ευημερούσα, δημοκρατική, κοινωνική Ευρώπη ήταν πάντα το πρότυπό μας. Ε, λοιπόν, με τους εταίρους, με την οικογένειά σου, διαπραγματεύεσαι σκληρά, αλλά δεν βρίσκεσαι «σε πόλεμο», δεν τους βλέπεις σαν εχθρούς, δεν τους καταγγέλλεις ως εκβιαστές και «τρομοκράτες», όπως οι θλιβεροί και αποτυχημένοι ολετήρες που μας κυβερνούν.

Θέλουμε τα παιδιά μας να μεγαλώσουν και να ζήσουν σε μια ευρωπαϊκή Ελλάδα, να ταξιδέψουν, να σπουδάσουν, να ερωτευτούν στη δική τους Ευρώπη.

Γι’ αυτούς είναι το ΝΑΙ.

* Ο Γιώργος Παγουλάτος είναι καθηγητής Ευρωπαϊκής Πολιτικής και Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών.

 άρθρο των πρωταγωνιστών